Według Europejskiej Konwencji Krajobrazowej – sygnowanej 20 października 2000 roku we Florencji – krajobraz pełni ważną funkcję społeczną. Twierdzenie to, leżące u podstaw dokumentu, odnosi się nie tylko do miejsc i stref o szczególnej wartości historycznej czy przyrodniczej, lecz dotyczy każdego krajobrazu, bez względu na jego jakość i wartość. Dzięki temu konwencja chroni terytorium całego kraju, a co za tym idzie – całej Europy. Wychodzi poza tradycyjnie rozumianą ochronę krajobrazów, jako że obejmuje również sposoby ich zagospodarowania i kierunki rozwoju, podkreśla konieczność zwrócenia uwagi na wszystkie rodzaje krajobrazów, niezależnie od tego, czy są one całkiem pospolite czy nadzwyczajne, dziewicze czy naznaczone działalnością człowieka.

Europejska Konwencja Krajobrazowa, jako wielostronna umowa międzynarodowa, wymagała ratyfikowania przez parlamenty poszczególnych państw. Polska podpisała ją 21 grudnia 2001 roku, a ratyfikowała 27 września 2004 roku. Konwencja weszła w życie 1 stycznia 2005 roku – wtedy jej zapisy stały się częścią prawa polskiego (Dz.U. 2006 nr 14 poz. 98).

Dokument cechuje niezwykła jak na międzynarodowe porozumienie zwięzłość – obejmuje on jedynie preambułę, 11 artykułów oraz postanowienia końcowe (7 artykułów). Są to ramy, w jakich powinny poruszać się władze krajowe i samorządowe. Nie narzuca się tu treści polityk ani rozwiązań technicznych, ale wskazuje metody realizacji dwóch głównych celów konwencji zawartych w preambule:

• dobrobyt jednostek i społeczeństwa;
• trwały i zrównoważony rozwój oparty na zrównoważonych i harmonijnych relacjach pomiędzy potrzebami społecznymi, działalnością gospodarczą i środowiskiem.

Artykuł 5a stanowi, że krajobraz to istotny komponent otoczenia ludzi, wyraz różnorodności kulturowej i przyrodniczej oraz podstawa tożsamości. Dlatego też jest on – jak zapisano w preambule – „kluczowym elementem dobrobytu całości społeczeństwa i jednostek”. Rosnąca świadomość społeczeństwa i rządzących w państwach członkowskich Rady Europy oznacza nacisk na dbałość o jakość życia i ochronę środowiska przy jednoczesnym utrzymywaniu wzrostu gospodarczego. Konieczność integracji tych potrzeb trzeba łączyć z Zasadą 4 Deklaracji ONZ z Rio de Janeiro w sprawie środowiska i rozwoju, która stwierdza, że ochrona krajobrazu musi stanowić nierozłączną część procesów rozwojowych i nie może być rozpatrywana w oderwaniu od nich.

Jednym z podstawowych środków realizacji celów konwencji jest edukacja, nie tylko realizowana w szkołach i na uniwersytetach, ale także skierowana do specjalistów z sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarządowych. Strony konwencji zobowiązane są ponadto do identyfikacji, charakterystyki oraz oceny własnych krajobrazów. Zachętą do działań na rzecz trwałej ochrony, gospodarki i planowania obszarów krajobrazowych jest Nagroda Krajobrazowa Rady Europy. To wyróżnienie przyznaje się organom lokalnym i regionalnym lub ich ugrupowaniom, jak również organizacjom pozarządowym za wzorcowe działania w zakresie ochrony i zrównoważonego kształtowania krajobrazu.

Z pełną treściZ pełną treścią konwencji można zapoznać się tutaj.