Krajobraz miejski jest odzwierciedleniem kondycji społeczeństwa, jego sposobu życia i potrzeb, zarówno tych estetycznych, jak i emocjonalnych. To pole międzypokoleniowego dialogu, tło ważnych wydarzeń i przemian społecznych oraz przestrzeń o ogromnym znaczeniu dla dziedzictwa regionu. Mierzy się on jednak z problemami bardzo prozaicznymi: niedostatkami planowania przestrzennego, niszczeniem fasad, zalewem reklam czy zamianą rynków i terenów zieleni w betonowe parkingi. Zwiększeniu świadomości społecznej w zakresie ochrony krajobrazu miejskiego – jej potrzeby i istoty – służy kampania społeczna „Krajobraz Mojego Miasta”. Kampania niezwykle ważna, mająca wręcz zasadnicze znaczenie dla polskich miast i aglomeracji.

Do kogo mówimy?

Kampania społeczna „Krajobraz Mojego Miasta” została zainaugurowana w 2016 roku przez Narodowy Instytut Dziedzictwa. Jej pomysłodawczynią jest prof. IH PAN Magdalena Gawin, Wiceminister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Generalny Konserwator Zabytków. Adresatami akcji są mieszkańcy miast, odwiedzający je turyści, a także ogół społeczeństwa. Dodatkowo organizatorzy pragną dotrzeć do działaczy samorządowych, którzy – przy wsparciu grona ekspertów i liderów opinii publicznej – mogą najwięcej zmienić w przestrzeni kulturowej swojego regionu.

Jak podkreśla Bartosz Skaldawski, Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa: „Każdy z nas – mieszkańców aglomeracji, miast czy wsi – powinien być świadomy tego, z jaką łatwością można zakłócić ład przestrzenny i zachwiać harmonię w najbliższym otoczeniu. Nieprzemyślane inwestycje, pochopne usuwanie zieleni z ulic i placów, tandetne wykonawstwo, brak respektu dla wartości krajobrazowych, lekceważenie przepisów i planów oraz złe gospodarowanie przestrzenią – to wszystko ma niebagatelny wpływ na wygląd naszego miejsca na Ziemi. To my, mieszkańcy, decydujemy, w jakim miejscu chcemy żyć i w jaki sposób powinniśmy zadbać o dziedzictwo kulturowe zostawione nam przez poprzednie pokolenia. Odkryjmy piękno ukryte pod betonem, szyldami i wielkopowierzchniowymi reklamami!”.

Cel – parki kulturowe

Głównymi elementami drugiej edycji kampanii są film i spot, które trafnie diagnozują problemy związane z organizacją przestrzeni miejskiej i proponują ich rozwiązania. Przywoływane są tu przykłady zabytków nie tylko powszechnie rozpoznawanych – jak kościoły, zamki czy pałace – wraz z ich historycznym otoczeniem, ale także tych nie zawsze kojarzonych z dziedzictwem kulturowym, jak zabytki przemysłowe. Organizatorom akcji zależy również, by zwrócić uwagę na zabytki nieobecne w powszechnej świadomości, jak układy urbanistyczne i podziały własnościowe, mała architektura i wystrój wnętrz czy historyczne nasadzenia określonych gatunków drzew. Ponadto kampania prezentuje różnorodne formy i narzędzia ochrony dziedzictwa kulturowego, do których należą m.in.: rejestr zabytków, lista Pomników Historii, lista światowego dziedzictwa UNESCO, gminne i wojewódzkie ewidencje zabytków czy miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Wszystko po to, by odkrywać na nowo i zmieniać miasta oraz wsie.

„W nowej edycji kampanii szczególną uwagę poświęcamy formie ochrony krajobrazu kulturowego, jaką jest park kulturowy. Chroni on nie tylko zabytkowe przestrzenie, ale także zachowany w wielu miejscach historyczny krajobraz kulturowy i – co bardzo ważne – jest ustanawiany przez władze samorządowe w porozumieniu z wojewódzkimi konserwatorami zabytków. Park kulturowy to idealny sposób na zarządzanie zabytkową przestrzenią. To również najskuteczniejsza forma ochrony dziedzictwa krajobrazu kulturowego” – dodaje Bartosz Skaldawski.

Kampanię społeczną „Krajobraz Mojego Miasta” od lat aktywnie wspierają osobowości świata kultury, życia społecznego i mediów, jak choćby jej pomysłodawczyni prof. Magdalena Gawin, muzyk Sebastian Karpiel-Bułecka, muzyk, architekt i pedagog Krzysztof Trebunia-Tutka, społeczny opiekun zabytkówWiktor Lach czy aktywista miejski i animator kulturyJan Mencwel. W tym roku do grona Ambasadorów akcji dołączyli także aktor filmowy i reżyser Robert Gonera, architektka Magdalena Milert, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa Bartosz Skaldawski oraz para podróżników przemierzających Europę kamperem i prowadzących kanał YouTube „Foxes in Eden” – Zosia Samsel i Kuba Tolak.

Zachęcamy do obejrzenia spotu kampanii.