Miasta z licznymi terenami zieleni, gdzie królują rodzime gatunki roślin. Zadbane fasady budynków, bez szpecących je i kłujących w oczy reklam czy billboardów. Efektownie zaprojektowana i dobrze utrzymana przestrzeń. Polska, która przyciąga turystów wyjątkowymi smakami, nietuzinkową architekturą i zapierającym dech w piersiach krajobrazem. Oto cele kampanii społecznej „Krajobraz Mojego Miasta”. Z pomocą naszych Ambasadorów – osób znanych, dla których ważne jest, jak prezentują się polskie aglomeracje i miasta – chcemy pokazać potrzebę i istotę ochrony krajobrazu miejskiego.
„Estetyka otoczenia to nie sprawa gustu. Estetyka to inwestycje, turystyka, to rozwój Twojego miasta” – zauważa pomysłodawczyni kampanii prof. IH PAN Magdalena Gawin, Wiceminister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu, Generalny Konserwator Zabytków. Należy zatem w pierwszej kolejności zadbać o wygląd miasta, bo dzięki temu jego rozwój nabierze rozpędu. „Motorem rozwoju miejsca, regionu, kraju są nie tylko fabryki czy przemysł. Likwidując reklamy, zazieleniając ulice i place, odnawiając kamienice, zwiększamy atrakcyjność turystyczną danego miejsca. Dajemy mu drugie życie!” – komentuje Bartosz Skaldawski, Dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa. A Robert Gonera, aktor teatralny i filmowy, dodaje: „Małym świadomym gestem możemy uczynić miasto pięknym”. Co więc należy zrobić?
Park kulturowy – chroń to, co dla Ciebie ważne
Najlepszym sposobem na ochronę obszarów szczególnie ważnych dla mieszkańców i atrakcyjnych dla turystów, a tym samym na ochronę krajobrazu jest stworzenie parku kulturowego. „Nasze miasta mogą być piękniejsze. Pora uwierzyć w to, że Polska to kraj pełen ciekawej architektury i dobrej przestrzeni, o którą musimy razem zadbać” – przekonuje Jan Mencwel, aktywista miejski i animator kultury. Wtórują mu podróżnicy i twórcy internetowi Zofia Samsel oraz Jakub Tolak: „Oczyśćmy otaczającą nas przestrzeń – Polska jest piękna!”.
Parki kulturowe są ustanawiane przez władze samorządowe we współpracy z lokalnymi stowarzyszeniami, miłośnikami dziedzictwa kulturowego i osobami emocjonalnie związanymi z danym miejscem. Rada miasta może powołać do życia park kulturowy i przyjąć program jego ochrony jako obowiązujące prawo miejscowe.
Ustanowienie parku kulturowego stwarza warunki, które pozwalają zachować wartości zabytkowe danej przestrzeni i sprzyjają harmonijnemu rozwojowi miasta, a lokalnej społeczności zapewniają satysfakcję z życia w urokliwym miejscu. „Miasto to ludzie i nasze codzienne otoczenie: to elementy, które mijamy każdego dnia, a nie tylko pocztówkowe widoki. Dlatego miasto musi być zrobione porządnie” – podsumowuje Magdalena Milert, architektka, urbanistka i blogerka.
Dialog i współpraca
Głównymi elementami kampanii są film i spot, które jasno pokazują problemy związane z organizacją przestrzeni miejskiej i proponują mądre ich rozwiązania. Przywoływane są tu przykłady zabytków nie tylko powszechnie rozpoznawanych – jak kościoły, zamki czy pałace – wraz z ich historycznym otoczeniem, ale także tych nie zawsze kojarzonych z dziedzictwem kulturowym, jak zabytki przemysłowe. „Krajobraz i tradycja – to nasze największe skarby, za które musimy wziąć odpowiedzialność” – przekonuje Krzysztof Trebunia-Tutka, muzyk, architekt, pedagog i miłośnik Podhala. „Chrońmy unikalną tożsamość każdego regionu” – dodaje muzyk Sebastian Karpiel-Bułecka.
Organizatorom akcji zależy również, by zwrócić uwagę na zabytki wcale nieoczywiste, niezauważane, nieobecne w powszechnej świadomości, jak układy urbanistyczne i podziały własnościowe, mała architektura i wystrój wnętrz czy historyczne nasadzenia określonych gatunków drzew.
Ponadto kampania prezentuje różnorodne formy i narzędzia ochrony dziedzictwa kulturowego, do których należą m.in.: rejestr zabytków, lista Pomników Historii, lista światowego dziedzictwa UNESCO, gminne i wojewódzkie ewidencje zabytków czy miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Wszystko po to, by zachęcić do odkrywania i zmieniania miast.
Aktorzy, muzycy, aktywiści, podróżnicy – Ambasadorowie kampanii, choć jest ich wielu, mają jeden cel: uświadomić społeczeństwu, samorządom i mediom, że krajobraz każdego miasta i aglomeracji ma znaczenie, dlatego warto starać się, by Polska stawała się coraz atrakcyjniejsza. „Krajobraz i miejska przestrzeń, tak jak powietrze, są dobrem wspólnym, i tak jak powietrze powinny być chronione” – puentuje Wiktor Lach, społeczny opiekun zabytków.